13 Eylül 2007 Perşembe

Karbonhidratların Sporcu Beslenmesindeki Yeri Ve Önemi

Kan dolaşımına giren glikoz şu şekillerde kullanılır.,
1. Karaciğer ve kaslarda glikojen sentezinde kullanılır. İnsülin : Kan şekerini düşürücü ve düzenleyicidir. Kandaki glikozun hücrelere giriş hızını artırır ve enerjiye çevrilmesini sağlar. Karaciğerdeki glikojenin glikoza parçalanmasını azaltır. Glukagon :Kan şekerini yükseltici etkileri vardır. Karaciğerdeki glikojenin glikoza yıkılmasını uyarır ve böylece kan şekerinin yükselmesini sağlar. 2. Oksijensiz ortamda pürivik asit ve laktik aside dönüşür, Laktik asitten de karaciğer glikojen sentezleyebilir. ( 3 mol ATP) 3. Pürivik asit, oksijenli ortamda tepkimelerle karbondioksit ve suyu okside olarak enerji oluşur. Bu tepkimeler dizisine Kreps halkası denir. (39 mol ATP ) 4. Karbonhidrat fazlalığı yağa çevrilerek depo edilir. İhtiyaçtan çok enerji öğeleri alındığında Asetil CoA üzerinden ve diğer yıkım aşamalarından oluşan ara ürünlerden yağ sentezlenerek vücutta depolanır. Bu durumun sürmesi şişmanlığa yol açar. 5. Karbonhidrat metabolizmasındaki ara ürünler,vücut için gerekli çeşitli maddelerin sentezinde kullanılır. 6. Oluşum sürecinde atık madde bırakmadığı için, beyin hücrelerinin çalışması için gerekli enerjide karbonhidratlardan sağlanır. Kas çalışmalarında da temel enerji kaynağı olarak kullanılır. Vücutta okside olmaları halinde ortalama ; Aerobik ortamda 5,047 kcal. Anaerobik ortamda ise 4,00 kcal. enerji sağlarlar. 7. Ketozisi önlerler. Gereğinden çok yağ enerji kaynağı olarak kullanıldığında kandaki asit ortam artarak keton cisimleri oluşur ve ileri şekillerinde komaya yol açabilir. Ancak günlük diyette bulunan karbonhidratlar ketozisi önlerler. Günlük alım miktarı 100-125 gr’dan aşağıya düşmemelidir. 8. Protein ihtiyacını azaltır. Günlük diyetle yeteri kadar karbonhidrat alımı, proteinden enerji için kullanılmasını engelleyerek, proteinin esas görevlerini yapmasına yardımcı olur. 9. Vücutta yeterli su ve elektrolit tutulmasını sağlarlar. 10. İçerdikleri posa ile bağırsakların hareketlerini kolaylaştırırlar ve aynı zamanda diyet posası bağırsaktaki bakteri ve mikroorganizmaların temizlenmesine yardımcı olurlar. Basit karbonhidratların sporcu beslenmesinde iki önemli dezavantajı vardır.
1. Basit karbonhidratlar vücut tarafından emilir emilmez hızla kullanılabilir. Bu durum kan glikozunun hızla yükselmesine neden olur, ancak bu yükselme karşısında İnsülin hormonu salgılanarak kandaki glikoz düzeyinin düşmesine yol açar. Enerjiye ihtiyacı olan bir sporcu içinde kandaki glikoz düzeyinin düşmesi istenilmeyen bir durumdur. 2. Diğer yandan basit karbonhidratlar yoksundur ve genellikle basit şekerlerden zengin yiyeceklerin ,içeriği yağlardan da zengindir. Bunun yanı sıra bileşik karbonhidratlar mükemmel enerji kaynaklarıdır. Emildikten sonra plazmaya geçişi dengeli ve yavaş olmaktadır. Bileşik karbonhidratlardan zengin yiyecekler vitaminleri mineralleri ve diyet posasını içeririler.
Yeterli ve dengeli beslenebilmek için günlük enerji ihtiyacının % 50-60 kadarın karbonhidratlardan karşılanması önerilmektedir. Sporcularda ve fiziksel aktivitesi fazla olan kişilerde ise enerji ihtiyacının % 65-70’inin karbonhidratlardan karşılanmasının daha uygun olacağı bildirilmektedir.

Hiç yorum yok:

eXTReMe Tracker